Peja u shndërrua në një qendër të gjallë malore nga 15–17 gusht 2025, teksa edicioni i parë i Festivalit Via Dinarica Kosova mblodhi së bashku alpinistë, vrapues, artistë, komunitete lokale, partnerë dhe dashamirës të natyrës nga e gjithë Kosova. I organizuar për të shënuar përmbylljen e një projekti trevjeçar të zhvillimit të turizmit malor në Pejë, Deçan dhe Junik, festivali u kthye në një shprehje të pastër të natyrës, kulturës, shpirtit komunitar — dhe magjisë së shtegut Via Dinarica.
I zhvilluar në Sheshin e Akademikëve në Pejë, festivali solli një program tre-ditor plot aventura të jashtme, muzikë, kreativitet, artizanat lokal dhe biseda me kuptim. Për më tepër — çdo aktivitet ishte i hapur dhe falas për të gjithë.
Dita 1 — Një Fillim i Ngrohtë në Pejë
Festivali nisi në mënyrën më zemërgjerë të mundshme.
Fëmijët dhe të rinjtë nga HANDIKOS Peja përjetuan ngjitjen malore përmes një Udhëtimi Virtual, jashtëzakonisht imersiv. Për shumë prej tyre, ishte hera e parë që “shkelën” në botën e majave të larta — përmes VR — dhe buzëqeshjet e tyre e vendosën atmosferën e ditëve në vijim. Për herë të parë, malet dhe skenat e tyre madhështore “zbritën” në qytet, duke krijuar një mundësi për ata që nuk mund të ecin fizikisht në pista, që sërish të ndiejnë emocionin, bukurinë dhe gëzimin e kësaj aventure — shpesh duke e shprehur këtë gëzim me një intensitet që prek zemrat e të gjithëve.
Ndërkohë që dielli perëndonte, qendra e Pejës u mbush me ngjyra falë Panairit të Produkteve Lokale, ku u shfaqën shije tradicionale, punime artizanale dhe krijimtaria e pasur e rajonit.
Faleminderit të veçantë iu drejtuan mysafirëve të nderuar — përfaqësuesve të Fondacionit Utalaya, Ambasadës së Italisë, dhe udhëheqësve komunalë të Pejës, Deçanit dhe Junikut, të cilët e pasuruan ditën e parë me praninë dhe fjalët e tyre frymëzuese.
Dhe pastaj… sheshi mori jetë.
🎶 La Fazani e mbylli mbrëmjen me një performancë plot energji, humor dhe personalitet. Fëmijët vallëzuan me gjyshërit, të panjohurit u bënë miq, dhe nata u kthye në një kujtim të paharrueshëm në zemër të Pejës.
Dita 2 — Aventurat e Pistave në Pejë & Magjia e Hikingut në Deçan
Dita e dytë u nda mes dy skajeve të maleve, secila me ritmin dhe bukurinë e vet.
Në Deçan, grupet e ecjes u nisën drejt Bjeshkës së Madhe, duke ndjekur një shteg që shpaloste egërsinë dhe fisnikërinë e natyrës. Brenda pyjeve të dendura dhe ajrit të freskët malor, ata u rilidhën me natyrën hap pas hapi. Në këto shtigje të ashpra, qëndrueshmëria forcohet, balanca mprehet dhe vetë ecja rikujton fuqinë e lëvizjes së përbashkët. Shtegu merr jetë jo vetëm nga ecësit, por edhe nga komuniteti i jashtëzakonshëm që e mirëmban atë — vullnetarë që vendosin shenja, banorë që përkrahin ecësit, dhe dashamirë të maleve që e mbajnë ambientin të pastër e të gjallë.
Ndërkohë, Peja gumëzhinte nga adrenalina, teksa vrapuesit malorë matnin forcën e tyre në terrene sfiduese. Entuziazmi arriti kulmin kur në vijën e finishit u shpallën fituesit: Behar Ferati, i pari, i ndjekur nga Ardian Veliu dhe Liridon Ballata. Vendosmëria dhe fryma e tyre sportive ishin mishërimi i asaj që përfaqëson Via Dinarica. Me plot meritë — kampionë të vërtetë.
Me rënien e mbrëmjes, energjia u zhvendos nga shtigjet te zemra e festivalit. Panairi vazhdoi me shitjet e produkteve lokale, duke mbushur ajrin me aroma e zëra krijues. Blogerë dhe vlogerë iu bashkuan atmosferës, duke sjellë histori, ide dhe frymë të re. Momentet kulmore të mbrëmjes erdhën me premierën e Dokumentarit Via Dinarica Kosovo — një vepër që do të mbetet trashëgimi e këtij projekti. Dhe kur Durim Tahirukaj dhe Drenica Zogaj dolën në skenë, sheshi shpërtheu në këngë, vallëzim dhe hare. Ishte një natë ku komuniteti, kreativiteti dhe festa u bënë një nën qiellin e Pejës.
Dita 3 — Deçan & Junik: Mbyllja me Kuptim
Dita e fundit mori një ton më të qetë e reflektues — një ditë kushtuar qëndrueshmërisë dhe të ardhmes. Në Visit Deçan, Shërbimi i Kërkim-Shpëtimit Malor i Kosovës (SHKSHMK) udhëhoqi një sesion edukativ, pjesë thelbësore e projektit NaturKosovo. Më pas, pjesëmarrësit dëgjuan fjalimet frymëzuese të Kryetarit Bashkim Ramosaj, Drejtorit të Zhvillimit Ekonomik Isuf Demhasaj, përfaqësuesit të RTM Filippo, dhe Uta Ibrahimit, udhëheqëses së festivalit dhe themelueses së Fondacionit Utalaya. Mesazhet e tyre theksuan një vizion të përbashkët: mbrojtjen e maleve, fuqizimin e komuniteteve lokale dhe sigurinë e qëndrueshmërisë së shtegut Via Dinarica në Kosovë.
Kapitulli përmbyllës i festivalit u zhvillua në Junik, në shtëpinë e bjeshkatarëve Rrasa e Zogut, të rrethuar nga natyra. Aty, Konkursi i Fotografisë Via Dinarica mori jetë në ajër të hapur. Fotot fituese, mbledhur nga rrjetet sociale, u varën mes pemëve dhe erës së bjeshkës, duke e kthyer peizazhin në një galeri natyrore. Transformimi i tyre në kartolina shtoi një magji të veçantë — copa të vogla të bukurisë së Kosovës gati për të udhëtuar nëpër botë.
Mbyllja u shënua me falënderime të përzemërta. Prania e Kryetarit Ruzhdi Shehu, shijet tradicionale të përgatitura nga OJQ Qershiza, dhe mbështetja e partnerëve si Utalaya Foundation, RTM, CELIM Milano, CNSAS, CAI dhe AICS Tirana e ngritën këtë moment final. Ekipet e Informacionit Turistik nga Peja, Deçani dhe Juniku, Shërbimi i Kërkim-Shpëtimit Malor dhe dhjetëra vullnetarë dhanë zemër e shpirt që ky festival të mbetet i paharrueshëm.
Në qetësinë e maleve të Junikut, mes miqve, bashkëpunëtorëve dhe dashamirëve të natyrës, festivali u mbyll në mënyrë të ndjerë dhe frymëzuese. Pasioni i të gjithëve ndriçoi rrugën përpara — një kujtesë se Via Dinarica nuk është thjesht një shteg, por një komunitet, një përkushtim dhe një udhëtim i përbashkët që vazhdon përtej festivalit.
💚 Një Festival që Lë Gjurmë
Festivali Via Dinarica Kosova nuk ishte thjesht një ngjarje — ishte një festë tre-ditore e natyrës, komunitetit, bashkëpunimit dhe dashurisë së përbashkët për malet tona. Ai mblodhi bashkë komuna, partnerë ndërkombëtarë, biznese lokale, artistë, ecës, vrapues dhe familje.
Dëshmoi se, kur ecim së bashku — qoftë në shteg apo drejt një vizioni — ndërtojmë diçka me kuptim, qëndrueshmëri dhe jetë të gjatë.
Malet na bashkuan.
Komuniteti na frymëzoi.
Dhe shtegu vazhdon të jetojë.