Një ekip prej 15 vrapuesish, ambientalistë, adhurues të natyrës, aktivistë, zyrtarë qeveritarë, paketuan pajisjet e tyre dhe u nisën për një vrap të gjatë nga maja e Lubotenit deri në liqenin e Shutmanit, duke mbuluar më shumë se 80 km dhe duke u ngjitur afër 7000 m D+ . Qëllimi i tyre ishte të shijonin dhuratën që ofron natyra, por më e rëndësishmja, të ndërgjegjësonin se malet e Sharrit duhet të mbrohen tani, me çdo kusht.
Për vite të tëra, pjesë të mëdha të maleve të Sharrit – një sipërfaqe prej 50 hektarësh, e vendosur në pjesën jugore të Kosovës – u plaçkit dhe u shkatërrua nga prerjet e paligjshme dhe gjuetia, dhe së fundi nga digat ilegale. Nuk ka vlerësime të qarta, por sipërfaqe të mëdha me pemë dhe shumë specie janë humbur ose janë shtyrë në zhdukje si pasojë. Ambientalistët kanë luftuar kundër ndërtimit të digave të reja prej vitesh, me pak ose pothuajse aspak rezultat. Shumë lumenj janë të ndotur nga mbeturinat, kafshët e ngordhura dhe përdoren si vend depozitimi për materiale të tjera – duke shkatërruar peshqit dhe kafshët e tjera dhe duke ndotur zonat e lumenjve. Situata aktuale nuk duket premtuese: Vetëm 18 roje pylli janë përgjegjës për mbrojtjen e kësaj zone të madhe dhe nuk ka asnjë diskutim publik apo vullnet politik për të vepruar kundër sulmit të shkatërrimit të mjedisit nga aktorët e paligjshëm.
Uta Ibrahimi, alpinistja e njohur dhe mbrojtësja e zjarrtë e natyrës, nga Fondacioni Utalaya, punoi së bashku me Fondin Botëror të Kafshëve të Egra (WWF) Adria dhe Ekipin e OKB-së në Kosovë (UNKT), për të dalë me një plan që do t’i shtynte institucionet lokale të veprojnë ne lidhje me mbrojtjen e maleve të Sharrit. Ajo mblodhi një grup vrapuesish nga Kosova dhe Maqedonia Veriore, dhe i çoi në një udhëtim 3-ditor, 80 km nëpër pjesët më të mira të maleve të Sharrit dhe dokumentoi të gjithë udhëtimin – të cilin më vonë e shfaqi në një dokumentar të shkurtër.
“Mali i Sharrit është zemra ime e dytë, shtëpia ime. Bjeshkët e Sharrit më bënë kjo që jam, më ushqyen, më bënë më të fortë, më pastruan mendjen dhe shpirtin, më bënë ta dua natyrën dhe ngjitjen. Malet e Sharrit ishin katalizatori që unë të përpiqesha për të arritur qëllime të mëdha në jetën time, si ngjitja në majat më të larta të botës. Vrapimi është një mënyrë për t’i ndërgjegjësuar njerëzit për bukurinë e Sharrit, por edhe për të nxjerrë në pah shkatërrimin që ai po përjeton. Ne vrapuam me zemrat tona dhe shpirtin tonë, Sharri vrapoi me ne – pothuajse mund ta ndjeje atë duke jehuar. Të gjithë së bashku duhet të kujdesemi, të raportojmë dhe institucionet tona të dënojnë krimin e vazhdueshëm, jo vetëm në malet e Sharrit por në të gjitha malet tona”, tha Uta Ibrahimi.
Në ditën e 1, shtegu i çoi vrapuesit nga Luboteni në Piribeg, një shtrirje 17 km në një lartësi prej 1600D+, dhe duke u ndalur në kampin në Brezovicë. Në ditën e dytë, vrapuesit u dërguan në pika të tilla si Bistra, Guzhbaba, Konjushka dhe Maja e Zezë, për një total prej 21 km në një lartësi prej 1600D+, duke përfunduar ditën në fshatin Lubinjë. Dita e 3-të ishte nga fshati Zaplluzhë dhe deri në majat e mëdha të Vërtopit të Madh dhe të Vogël, për një total prej 26 km dhe 1600 m ngjitje D+. Në ditën e fundit të kësaj faze ultramaratonë u organizuan paralelisht dy aktivitete të ndryshme: Vrapimi nga fshati Brod drejt një ngjitjeje në Vracë (24 km me ngjitje 1500D+); ndërsa aktiviteti i dytë ishte një ecje e moderuar nga Brodi në liqenin e Shutmanit, e udhëhequr nga një udhërrëfyes profesional malor.
“Më hapi sytë kur mësova se rreth 50 mijë hektarë të malit Sharr mbrohet nga vetëm 18 punëtorë. Fatkeqësisht, kjo është pasojë e mungesës së financimit të zonave të mbrojtura. Një çështje që e shohim në të gjitha vendet e Ballkanit, sepse mbrojtja e mjedisit ende perceptohet si diçka që ndalon zhvillimin kur është e kundërta. Menaxhimi i qëndrueshëm i zonave të mbrojtura është i domosdoshëm pasi ofron mundësi për zhvillimin socio-ekonomik të komuniteteve lokale”, tha në fjalën e saj hapëse CEO e WWF Adria Nataša Kalauz.
Vrapimi ishte pjesë e projektit për të rritur ndërgjegjësimin dhe për të frymëzuar aktivizmin duke mbrojtur natyrën – në këtë rast Zonat e Mbrojtura të maleve Sharr dhe burimet e saj, dhe për të trajtuar parqet dhe malet si aleatët më të fortë të njerëzimit në luftën kundër ngrohjes globale. . Pjesë e fushatës që përfshiu vrapimin, është edhe dokumentari i shkurtër i gjithë rrugëtimit dhe kërkesat specifike që ekipi i ekspertëve doli: Rritja e numrit të stafit drejtues dhe kapaciteteve, Zonimi i parkut, Parandalimi i prerjeve të paligjshme përmes menaxhimi i qëndrueshëm i pyjeve sipas zonave mbrojtëse, Parandalimi i gjuetisë/gjuetisë së paligjshme, Mbikëqyrja e rreptë e ndërtimeve bazuar në planin hapësinor dhe menaxhues, Ndalimi i ndërtimit të hidrocentraleve, Parandalimi dhe monitorimi i zjarreve pyjore, Mbrojtja e pellgut të lumit dhe parandalimi i ndotjes së ujit. , dhe Trajtimi i ujërave të zeza dhe menaxhimi i mbetjeve.
Uta Ibrahimi, kreu i Fondacionit Utalaya, shpreson se iniciativa të ngjashme dhe kauza të vullnetit të mirë janë ngjitëse dhe mund të rrisin me sukses ndërgjegjësimin, por gjithashtu të angazhojnë grupe të margjinalizuara si komunitetet dhe grupet e ndryshme etnike dhe popullsinë e zonave rurale, pjesë aktive e avokimit. dhe aktivizmi për mbrojtjen e parqeve kombëtare.
“Run for Sharr” u mbështet nga WWF Adria dhe UN Kosovo – në mbështetje dhe promovim të SDG-ve. Një falenderim i veçantë: Green and Protein, Foto Gagi, Frutomania, Sporting, The Better Travel Co, N’bjeshke Agroturizem, Komiteti Studio, She Wine, dhe Kino Armata
